Aleksandar Aleksandrovič Blok

Foto: Javno vlasništvo

Aleksandar Aleksandrovič Blok (rus. Александр Александрович Блок) je bio ruski pjesnik, jedan od najuticajnijih predstavnika ruskog simbolizma. Rođen je u Sankt Peterburgu, 16. novembra 1880. godine, a umro je 07. avgusta 1921. godine u istom gradu.

Odrastao je u intelektualnoj sredini. Već se u djetinjstvu upoznao sa najboljim radovima ruskih i evropskih pjesnika, kao i modernim stilskim izrazom. Pjesničku karijeru započeo je ciklusom simbolističkih pjesama „Pjesme o divnoj dami“. Njegove prve pjesme bile su religiozno-mistične tematike.

Vremenom je sve više pisao pjesme koje tematizuju životnu realnost i motive gradskog života. Nadahnut revolucijom napisao je svoju najpoznatiju poemu „Dvanaestorica“.

Djetinjstvo i odrastanje

Blok je rođen u Saint Petersburgu, u porodici intelektualaca. Otac mu je bio profesor prava u Varšavi, a njegov djed rektor Univerziteta u Saint Petersburgu. Od majke je naslijedio kapricioznost i nemiran duh, a od oca bistrinu i ljepotu.

Nakon rastave njegovih roditelja, Blok je živio sa bogatim rođacima blizu Moskve, gdje je izučavao filozofiju Vladimira Solovjova, i poeziju pjesnika 19. vijeka, Fjodora Tjutčeva i Afanasija Feta. Ovi uticaji će se odraziti na njegove rane publikacije, koje je poslije prikupio u knjizi „Ante Lucem“.

Zrele godine

Godine 1903. oženio je glumicu Ljubu Dmitrijevnu Mendeljejevnu, ćerku istaknutog hemičara Dmitrija Mendeljejeva. Supruzi je posvetio ciklus pjesama naslova „Pjesme o divnoj dami“ (Stihi o prekrasnoj dami, 1904. godine). Ovim simbolističkom poezijom zalazi u religijsko-mistične teme. Muzikalnim stihovima izražava nedostižan ideal.

Kroz godine je poezijom sve više oslikavao surovu realnost i motive gradskog života. Blok je oduševljeno pozdravio Rusku revoluciju. Povremeno je u poeziju uključivao aktualne političke teme svog vremena.

Kod njega su se javili iracionalni apokaliptični strahovi, a izlaz je tražio u Oktobarskoj revoluciji. Simboličnu viziju revolucije predstavio je svojom najpoznatijom poemom „Dvanaestorica“ (Dvenadact’, 1918. godine).

Poemu je stilski obogatio simbolikom, metaforikom, kroz prisutnu muzikalnost i ritmičnost stiha. Kritika ga smatra pretečom moderne evropske poezije, jer je pjesme obogatio različitim stilovima i tehnikama, maestralno je ukomponovao žargone, folklorne elemente i parodiju.

Posljednje godine i smrt

Nekoliko mjeseci prije nego što se ozbiljno razbolio, Blok je održao slavno predavanje o Aleksandru Sergejeviču Puškinu. Do 1921. godine bio je vidno razočaran revolucijom. Posljednje tri godine života prestao je da piše poeziju. Iskreno se povjerio Maksimu Gorkom da je njegovoj vjeri u mudrost čovječanstva došao kraj.

Razloge prestanka pisanja pjesama obrazložio je bliskom prijatelju Korneju Čukovskom: „Svi zvuci su prestali. Zar ne čuješ da nema više zvukova?“.

Teško se razbolio, pa su ljekari insistirali da nastavi liječenje u inostranstvu, međutim, nije dobio potrebnu dozvolu za odlazak iz zemlje. Tada je Gorki užurbano preduzimao sve potrebne korake kako bi Blok što prije dobio vizu. Dozvolu za napuštanje zemlje dobio je kasno. Umro je 07. avgusta 1921. godine, od posljedica zapaljenja srčanih zalizaka, u svojoj 41. godini života.

Bibliografija

Pjesme:

• „Danas si išla posve sama“
• „Užasne su večeri hladne“
• „Ti u polja, bez povratka, ode“
• „Dvanaestorica“
• „Neznanka“
• „Muzi“
• „Snježno vino“
• „Glas“
• „Oni čitaju pjesme“