Foto: Javno vlasništvo.Đorđe Karađorđević je bio prestolonasljednik Kraljevine Srbije u periodu od 1903. do 1909. godine. Rođen je u Cetinju 08. septembra 1887. godine, a umro je u Beogradu 17. oktobra 1972. godine.
Rođen je kao prvi sin kralja Petra I i njegove supruge kraljice Zorke, koja je bila ćerka crnogorskog kralja Nikole I. Godine 1909. se samovoljno odrekao prestolja, nakon čega je novi prestolonasljednik bio njegov mlađi brat Aleksandar.
Od rođenja do 1903. godine njegova titula je bila „Njegovo Visočanstvo knez Đorđe P. Karađorđević“, a onda je do 1909. godine oslovljavan sa „Njegovo Kraljevsko Visočanstvo princ prestolonaslednik Đorđe Karađorđević od Srbije“. Do oktobra 1972. godine, odnosno do smrti, titula je glasila „Njegovo Kraljevsko Visočanstvo princ Đorđe Karađorđević“.
Djetinjstvo i školovanje
Tri godine prije nego što se Đorđe Karađorđević rodio njegova porodica je živjela, svega par godina, u dvoru kralja Nikole na Cetinju. Usljed političke situacije u Srbiji, nametnute vladavinom dinastije Obrenović, porodica Karađorđević je na Cetinju pronašla neku vrstu utočišta.
Na Cetinju je rođen Đorđe, njegova braća i sestra Jelena. Vrlo rano ih je zadesila porodična nesreća. Njihova majka Zorka umrla je dok su još bili djeca. Kao udovac, Petar je 1984. godine sa djecom napustio Cetinje i preselio se u Ženevu. Tamo su živjeli četiri godine.
Đorđe se školovao u vojnoj školi carske Rusije u sastavu Kadetskog korpusa cara Aleksandra II. Inače, u Rusiji su bile udate i njegove dvije tetke, ćerke njegovog djeda Nikole i to za neke od članova u carskoj porodici.
Nakon Majskog prevrata, odnosno ubistva kralja Aleksandra Obrenovića i njegove supruge, Petar Karađorđević je izabran za kralja, a Đorđe kao njegov najstariji sin za njegovog prestolonasljednika. Đorđe je prekinuo školovanje i stigao sa ocem u Srbiju 1903. godine, gdje su živjeli kao kraljevska porodica.
Đorđe kao mladić
Đorđe je dobio ime pradjede Karađorđa. Inače, Karađorđe je bio vođa Prvog srpskog ustanka i osnivač dinastije Karađorđevića. Isto tako, bio je naširoko poznat po svojoj teškoj naravi koja je izazivala strah i trepet među ljudima.
Đorđe je osim imena, od pradjede dobio i neukrotiv karakter. U slobodno vrijeme je volio pecanje na Adi gdje je pronalazio unutrašnji mir. Međutim, većinu vremena nije bio mirnog duha pa ga je njegova tvrdoglavost i ishitrenost često dovodila u nepovoljne položaje.
Pogotovo, ako se uzme u obzir da je često bivao u svađi sa uticajnim ljudima toga vremena, kao što su bili Apis, Pašić, Petar Živković i drugi. Njegov brat Aleksandar bio mu je sušta suprotnost. Smiren, taktičan i pouzdan. Samim tim je bio miljenik u okolini.
U martu 1909. godine se dobrovoljno odrekao prestolja. Javnosti nije odgovarao njegov karakter, a naročito nakon tragedije na dvoru gdje je ubio svog slugu. Čin abdikacije je potaknut pritiskom okoline koja je jasno davala do znanja da ga ne želi za budućeg kralja. Njegov mlađi brat Aleksandar od tada je važio za novog prestolonasljednika. Napustio je Sankt Petersburg i doselio se na dvor.
Neki su bili mišljenja da je Đorđe uklonjen iz razloga što je pružao jasan nacionalni otpor Austriji. Poslije svega, iako više nije bio prestolonasljednik, imao je titulu princa, a kao sin kralja zvali su ga i kraljević.
U listu „Politika“ tih je dana objavljeno: „Onaj, koji je bio najizrazitiji predstavnik nacionalnog otpora prema Austriji uklonjen je i Austrija sad trijumfuje. U sjećanju narodnom to će ostati zabilježeno za svagda, i u Srbiji a naročito van Srbije. Zaboraviće se sve ostalo, a ostaće samo jedno: da je Prestolonasljednik Đorđe uklonjen zato, što je htio rat Austriji“.
Austro-ugarima je odgovaralo što je za novog prestolonasljednika izabran Aleksandar, samim tim što Đorđe nikada nije štedio na izjavama protiv Austrougarske. Za vrijeme Aneksione krize među demonstrantima se izdvojio i javno spalio zastavu Austrougarske.
Đorđe je bio hrabar ratnik. Kada su ratovi bili u pitanju nikada se nije štedio. Bio je učesnik Prvog balkanskog rata, Drugog balkanskog rata i Prvog svjetskog rata. Tokom Prvog svjetskog rata, 1914. godine, je ranjen, nakon čega se jedva oporavio.
Zrele godine
Kralj Petar Karađorđević je umro 1921. godine. Novi kralj je postao njegov mlađi sin Aleksandar. Četiri godine kasnije Đorđe je uhapšen. Smjestili su ga u Specijalnu psihijatrijsku bolnicu nedaleko od Niša.
Njegov brat, kralj Aleksandar, je ubijen 1934. godine u Marselju. Đorđe je i dalje bio lišen slobode u psihijatrijskoj ustanovi jer je tako odgovaralo knezu-namjesniku Pavlu i kraljici Mariji. Počeo je i Drugi svjetski rat, a Đorđe je provodio vrijeme u bolnici, mimo svoje volje.
Slobodu je dočekao 1941. godine i to od strane Nijemaca, koji su nakon okupacije Kraljevine Jugoslavije mislili da će imati koristi od njega za rješavanje raznih političkih pitanja i lakšeg ostvarenja svojih ciljeva. Najprije su imali namjeru da ga postave za vladara okupirane Srbije. Na njihovo iznenađenje on je odbio takav vid vlasti te stekao još veći ugled u narodu, među komunistima i saveznicima.
General Milan Nedić je postao vladar okupirane Srbije. Sljedeće što su mu Nijemci nudili bila je vlast iz prikrajka, od čega bi imali obostranu korist. Odbio je i ovu ponudu. Bila je to zadnja ponuda, nakon čega su ga pustili da radi što mu je volja. Srpski narod se ponosio njime. Nakon oslobođenja Beograda lično je čestitao generalu Peki Dapčeviću. Nastavio je da živi skromno odbacivši sve poklone i privilegije.
Kraj života i smrt
Nakon što je završen Drugi svjetski rat dinastija Karađorđevića je proglašena državnim neprijateljima. Oduzeta im je imovina i državljanstvo. Karađorđevići su živjeli u izgnanstvu, samo je Đorđe bio nastanjen u Beogradu. Živio je od penzije. Kao stariji čovjek vjenčao se sa Radmilom Radonjić, sa kojom nije imao djecu.
Đorđe je umro dočekavši duboku starost, 1972. godine. Sahranjen je u Crkvi Svetog Đorđa blizu Topole. Njegova supruga je sahranjena pokraj njega. Za života je napisao autobiografiju „Istina o mome životu“.
Odlikovanja
- „Orden Svetog kneza Lazara“ (Kraljevina Srbija)
- „Orden Karađorđeve zvezde“, Veliki krst (Kraljevina Srbija)
- „Orden belog orla“, Veliki krst (Kraljevina Srbija)
- „Orden Svetog Save“ (Kraljevina Srbija)
- „Medalja za hrabrost“ (1912. godine, Kraljevina Srbija)
- „Medalja za hrabrost“ (1913. godine, Kraljevina Srbija)
- „Spomenica na rat 1913. Godine“ (Kraljevina Srbija)
- „Orden knjaza Danila I“ (Kraljevina Crna Gora)
- „Orden Svetog Petra Cetinjskog“ (Kraljevina Crna Gora)
