Miraš Dedeić (Mitropolit Mihailo)

Biografija

Miraš Dedeić je drugi po redu poglavar kanonski nepriznate Crnogorske pravoslavne crkve. Kao duhovni vođa samoproglašene verske zajednice koristi titulu Arhiepiskop Cetinjski i Mitropolit Crnogorski Mihailo. Rođen je 8. novembra 1938. godine u Ramovom Ždrijelu, na Durmitoru. Živi i radi u Cetinju.

Dedeić je diplomirao teologiju u Beogradu, a potom je predavao bogosloviju u monaškoj školi u Manastiru Ostrog. Završio je postdiplomske studije u Rimu, a zatim je u Zagorsku pohađao Rusku duhovnu akademiju Svetoga Sergija.

Radio je pri državnim arhivima u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji (SGRJ) i Sovjetskom Savezu (SSSR).  U junu 1988. godine je rukopoložen za pravoslavnog sveštenika u Beču, a jedno vreme je bio pravoslavni paroh Carigradske patrijaršije u Rimu, gde je kasnije proizveden u arhimandrita.

Nakon što je 1996. godine preminuo Antonije Abramović, prvi poglavar Crnogorske pravoslavne crkve, Dedeić je izabran za Mitropolita crnogorskog, te je dao otkaz u Carigradskoj patrijaršiji i preselio se u Cetinje.

Obrazovanje i karijera

Miraš Dedeić je rođen 1938. godine u Ramovom Ždrijelu , u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji. Studirao je pedagogiju na Univerzitetu u Prištini, a potom je 1969. godine diplomirao teologiju na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu.

Bio je suplent monaške škole u Manastiru Ostrog, a postdiplomske studije je završio na Papskom orijentalnom institutu u Rimu 1973. godine. Pohađao je i Rusku duhovnu akademiju Svetoga Sergija u Zagorsku.

Jedno vreme je radio pri državnim arhivima u SFRJ, SSSR-u i Italije. Za mirskog pravoslavnog sveštenika Srpske pravoslavne crkve rukopoložen je 1988. godine u Crkvi Svete Trojice u Beču, od strane mitropolita Austrije i egzarha Italije i Mađarske, Hrizostoma uz pratnju episkopa austrijskog Mihaila Hristopulisa, grčkog arhimandrita Svete gore, te ahimandrita ruskog i bugarskog.

Bio je pravoslavni paroh Carigradske patrijaršije u Rimu, gde je kasnije proizveden u čin arhimandrita. Odlukom Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve (SPC), Dedeić je početkom devedesetih godina 20. veka raščinjen iz ove verske zajednice. Razlog za to su, navodno teške zloupotrebe svešteničkog čina i mnogobrojni kanonski prestupi.

Zbog toga je svoj rad nastavio pri Carigradskoj patrijaršiji. Bio je predstavnik ove verske zajednice u Italiji. Međutim, 1994. godine, Mitropolit Vaseljenske patrijaršije za Italiju Spiridon ga je stavio pod zabranu činodejstva, zbog optužbe njegove bivše supruge za preljubu.

Dedeić se u maju 1995. godine pismom obratio tadašnjem mitropolitu zagrebačko-ljubljanskom Jovanu. U tom pismu je naveo da je do raskola sa Vaseljenskom patrijaršijom došlo zato što je organizovao srpsku crkvenu opštinu u Rimu.

Srpska pravoslavna crkva je odbila njegovu molbu da ga primi nazad za parohijskog sveštenika, pa se Miraš Dedeić pridružio Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi. U tom momentu CPC se borila za nezavisnost od Srpske pravoslavne crkve i još uvek je delovala kao nevladina organizacija koja se, između ostalog, zalagala za nezavisnost Crne Gore.

Tadašnji poglavar tzv. Crnogorske pravoslavne crkve je bio Antonije Abramović. Nakon njegove smrti 1996. godine, Miraš Dedić je postao jedan od glavnih kandidata za Abramovićevog naslednika.

On je 1998. godine uz pomoć nekanonskih pravoslavnih crkvenih organizacija iz Bugarske i Ukrajine ustoličen za arhiepiskopa Crnogorskog. Tadašnji bugarski patrijarh Pimen i sedam mitropolita i episkopa nepriznatog Alternativnog sinoda Bugarske pravoslavne crkve ga je hirotonisalo za episkopa u Crkvi Svete Paraskeve u Sofiji.

31. oktobra 1998. godine Mihailo se proglasio za mitropolita samoproglašene Crnogorske pravoslavne crkve. Dvadeset godina kasnije od njegove Crnogorske pravoslavne crkve se izdvojila posebna Crnogorska pravoslavna crkva.

Kontroverze

U žižu regionalne javnosti Miraš Dedeić je došao tokom ratnih sukoba devedesetih kada je u intervjuima napad na Dubrovnik smatrao neophodnim, kako bi se sprečilo nemilosrdno ubijanje Srba i Hrvata i doprinelo mirnom životu. Svojevremeno je izjavljivao da je taj grad nekad bio crnogorski i da je predviđen za prestonicu Crne Gore.

U brojnim intervjuima koje je davao italijanskoj štampi, Dedeić je Franju Tuđmana nazivao slovenskim Hitlerom koji je „naredio da se blokiraju kasarne JNA i poslao rezerviste da opkole vojnike da ovi ne bi sprečili Hrvate da proteraju Srbe iz Hrvatske“.

Tada je podržavao politiku Slobodana Miloševića, prema nekim izvorima, izbačen je sa regionalne konsultacije sa predstavnicima verskih zajednica o Inicijativi za osnivanje regionalne komisije za utvrđivanje činjenica o ratnim zločinima i drugim teškim povredama ljudskih prava u bivšoj SFRJ.

Srpska pravoslavna crkva ga je raščinila zbog navoda o zloupotrebi svešteničkog čina i kanonskih prestupa, a potom je nastavio da deluje pod okriljem Carigradske patrijaršije u Rimu. Nakon što je 1994. godine objavljeno da se razvodi od tadašnje supruge, te da ga je ona optužila za preljubu, Carigradska patrijaršija mu je oduzela zvanje, te je „utočište“ pronašao u tzv. Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi.

Od tada je značajno promenio retoriku, te od srpskog patriote, postao crnogorski nacionalista. Pohvalio se da je prvi mitropolit koji se poklonio žrtvama u Srebrenici i to dva ili tri puta. Osim toga, ističe da je posetio Hrvatsku kada se tamo nije pojavio niti jedan predstavnik crkve.

Predstavnici Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori optužuju Dedeića i Crnogorsku pravoslavnu crkvu da u saradnji sa državnim rukovodstvom Crne Gore pokušavaju da zauzmu crkve u vlasništvu SPC, pod izgovorom da je reč o svetinjama koje je Srpska pravoslavna crkva „otela“ nakon 1918. godine. Pri tome se zanemaruje činjenica je da Mitropolija crnogorsko-primorska naslednica zetske episkopije koju je u 13. veku utemeljio Sveti Sava, osnivač autokefalne Srpske pravoslavne crkve.

Skupština Crne Gore je 27. decembra 2019. godine usvojila Zakon o slobodi veroispovesti kojim se predviđa da država postaje vlasnik svih verskih objekata koji su izgrađeni do decembra 1918. godine, ukoliko verske zajednice ne dokažu vlasništvo. Oni koji smatraju da je to legalizovan način da se svetinje u vlasništvu SPC pripoje CPC, tj. državi Crnoj Gori, istog dana su izašli na ulice kako bi se usprotivili sprovođenju takvog zakona.

Crnogorsko društvo je podeljeno između pristalica Crnogorske pravoslavne crkve i mitropolita Mihaila i onih koji smatraju da pravoslavni vernici u toj državi treba da ostanu pod okriljem Srpske pravoslavne crkve.

Poglavar CPC je u januaru 2020. godine ponovo došao u žižu javnosti kada je vernicima u Crnoj Gori umesto božićnih čestitao uskršnje praznike.